10 tips voor een succesvolle Week tegen Pesten in september!

Nog even en dan start de Week tegen Pesten van 23 t/m 27 september. In het hele land komen organisaties in actie waar kinderen en jongeren samenkomen om te werken aan sociale veiligheid. Ons gloednieuwe lespakket én ouderbijdrage, passend bij het thema van de week: ‘Denk FF na! Als het om geklets gaat’, is nu aan te vragen!

 Waarom de Week tegen Pesten?

In diverse omgevingen waar kinderen en jongeren samenkomen, is er nog steeds sprake van pestgedrag. Zowel op school, op de sportvereniging als op de BSO in de kinderopvang. Dit betekent dat het nog steeds nodig is om aandacht te besteden aan pestgedrag en dat de Week tegen Pesten onmisbaar is.

Uit de Veiligheidsmonitor 2021-2022, die is afgenomen in het onderwijs, blijkt dat er een toename is van leerlingen die aangeven last te hebben van pesten. Hierin zijn een aantal dingen opvallend:

• Lhbtqia+ -leerlingen zijn vaker pestslachtoffer
• Verbaal geweld is toegenomen
• Digitaal pesten komt steeds vaker voor
• 20-30% van de pestslachtoffers maakt geen melding over pesten

Pestsituaties die zich hebben voorgedaan op school, kunnen doorwerken op het samenzijn op de BSO en een rol spelen in de omgang tussen de kinderen. Daarnaast bevinden kinderen zich op de BSO in een vrijere situatie waar ze anderen tegenkomen van verschillende leeftijden en scholen. Dit heeft ook invloed op de groepsdynamiek en het sociaal-emotionele klimaat. 

Meer over de pestCijfers in het onderwijs
In de Veiligheidsmonitor is te zien dat er een stijging is van pesten in zowel het basisonderwijs als het voortgezet onderwijs. Op de basisschool is dit nu 17% van de leerlingen (t.o.v. 14 %) en op het voortgezet onderwijs is dit nu 9% van de leerlingen (t.o.v. 6 %). De ervaringen van Sta Sterk trainers in de praktijk, komen overeen met de uitkomsten uit de Veiligheidsmonitor: de aanvragen voor het aanpakken van sociale veiligheid in groepen, is gestegen.

In het jaarverslag 2022 van Centrum Veilige Sport, gebaseerd op de rapportage vanuit het Case Management Systeem Sport, is te lezen dat de meldingen over pestgedrag bij sportverenigingen in 2022 zijn verdubbeld ten opzichte van 2021. Het pesten is dus toegenomen.

Gelukkig weten we uit de Veiligheidsmonitor ook dat de meerderheid van de jeugd en het personeel zich veilig voelt in de organisatie. Deze ontwikkelingen motiveren ons om juist voor de kinderen en jongeren die zich niet veilig voelen, meer te doen als het gaat om pesten voorkomen, tijdig signaleren en aanpakken. Ieder mens dat gepest wordt, is er één te veel. Zeker omdat de schade en de gevolgen levenslang kunnen zijn, ook voor de betrokkenen om de persoon heen. 

De Week tegen Pesten is een belangrijk moment in het schooljaar en seizoen om in actie te komen voor het werken aan een positieve groepsdynamiek. Deze week valt in de Gouden Weken: de allereerste weken van het schooljaar en hét moment dat de meeste invloed uitgeoefend kan worden op de groepsdynamiek. Daarom is het zo waardevol om juist in de Week tegen Pesten aan de slag te gaan met jouw groep, hiervoor kun je ons lespakket gebruiken. Naast dat het lespakket op school, de BSO en op de sportvereniging ingezet kan worden, zijn de werkvormen ook geschikt voor in het jeugd- en jongerenwerk, zowel preventief als curatief.

Lespakket & ouderbijlage

Het Kenniscentrum Omgaan met Pesten sluit aan bij dit landelijke thema met onder andere een eigen lespakket én ouderbijdrage. Deze kun je hieronder aanvragen! 

Voorbereid voor de Week tegen Pesten:

10 tips voor een succesvolle Week tegen Pesten!

1. Werk met een project- of werkgroep aan de Week tegen Pesten

“If you want to go fast, go alone. If you want to go far, go together”. Ken je dit bekende Afrikaanse spreekwoord? Hiermee willen we zeggen, als je impact wilt hebben en grootse dingen wilt bereiken, doe het dan samen. Zo werkt het ook bij de Week tegen Pesten.

Door samen als team je in te zetten voor deze week, kan er een gerichter en sterk plan van aanpak gemaakt worden. Als iedereen zijn eigen taak en focuspunt heeft, ontstaat er beweging en motivatie en zo kom je samen tot de beste ideeën.

2. Bewust aan de slag met het thema

Iedere organisatie waar kinderen en jongeren samenkomen vormt een minimaatschappij, bijvoorbeeld als leerlingen van dezelfde school of teamgenoten bij de sportvereniging. Overal is er verdeeldheid die zich op een eigen manier uit. Onderzoek samen met de projectgroep voor de Week tegen Pesten aan welk gedrag gewerkt moet worden.

Speel hierop in door het thema op een herkenbare manier te presenteren voor de kinderen en/of jongeren. Zo kun je werken met voorbeelden of activiteiten die aansluiten bij hun belevingswereld. Als kinderen en jongeren zich herkennen in het thema, neemt hun intrinsieke motivatie toe om het ‘tegen-gedrag’ te doorbreken en het ‘wij-gevoel’ te vergroten of te herstellen.

3. Organisatiebreed kiezen voor activiteiten die bijdragen aan het thema

Regelmatig ontstaan er alleen suggesties voor activiteiten, zonder een duidelijk plan of afspraken. Hierdoor voelt het vrijblijvend om te participeren in de activiteiten, waardoor minder mensen in actie komen. Dit heeft op drie manieren negatieve impact:

1. De positieve invloed die tijdens de Week tegen Pesten kan ontstaan, wordt minder, doordat niet iedereen mee doet. 
2. De meldingsbereidheid van kinderen en jongeren wordt lager, doordat het beeld ontstaat dat de ene professional het onderwerp belangrijker vindt dan de ander. Hierdoor voelt men zich minder vrij het pesten te melden.
3. Er is minder vertrouwen dat daadwerkelijk iets gebeurt met een melding.

Bij het organisatiebreed aanpakken van activiteiten, is het ook van belang om ouders mee te nemen in de Week tegen Pesten. Ze informeren en het geven van suggesties is zeer waardevol, zodat ze thuis met het onderwerp verder aan de slag kunnen. Zo wordt pesten bespreekbaar, wat weer bijdraagt aan de meldingsbereidheid. Om hierbij te ondersteunen, hebben wij een ouderbijdrage ontwikkeld die ouders/verzorgers helpt om thuis met hun kind te praten over het thema van de Week tegen Pesten. Met de tips & tools kunnen ouders/verzorgers spelenderwijs in gesprek met hun kind. Vraag hem hier aan.

4. De Week tegen Pesten is zichtbaar voor iedereen binnen de organisatie

Het is belangrijk om in aanloop naar de Week tegen Pesten voor kinderen, jongeren, ouders, professionals en vrijwilligers zichtbaar te maken dat de organisatie tegen pesten is en aandacht heeft voor deze week. Daarmee verspreid je twee belangrijke boodschappen:

• Wij vinden pesten niet oké en spannen ons in om pesten tegen te gaan
• Wij investeren in de positieve omgang met elkaar
   

5. Actief betrekken van de kinderen en jongeren bij de Week tegen Pesten

De kracht van het betrekken van kinderen en jongeren bij de Week tegen Pesten, is dat zij de belevingswereld van hun eigen peergroup als geen ander kennen en hierop kunnen inspelen. Kinderen en zeker jongeren nemen eerder iets aan van leeftijdsgenoten dan van anderen. Ze zien elkaar als gelijken. Daarom is het waardevol om hen een rol te geven in de week, bijvoorbeeld via de leerlingenraad of mini-trainers. Met hun inbreng kunnen de activiteiten goed afgestemd worden op de doelgroep. Laat ze meedenken, meebeslissen en bij de uitvoering gelijkwaardige partners zijn.

Een aantal ideeën om de kinderen of jongeren een rol te geven:

• Het zichtbaar maken van het thema bij de inloop
• Begeleiden van kleine activiteiten in de pauze
• Helpen bij keuze activiteiten in subgroepen

Bij het betrekken van de kinderen en jongeren is het wel van belang dat er goede voorbereiding en begeleiding is vanuit de professional of vrijwilliger. Hoewel dit tijd kost, is het zeer de moeite waard, want hiermee zal de opbrengst van deze week hoger zijn.

6. Kies een creatieve vorm om de Week tegen Pesten te openen

Een succesvolle Week Tegen Pesten begint met een pakkende en betekenisvolle opening die de ‘why’ van deze week duidelijk maakt en nieuwsgierig maakt naar het vervolg. De gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het voorkomen en aanpakken van pesten, maak je zichtbaar door iedereen bij de opening te betrekken: de verschillende professionals en vrijwilligers en de kinderen en jongeren binnen de organisatie.

Als zo’n gezamenlijke opening niet past in jouw organisatie, kan de openingsactiviteit ook binnen de eigen groepen georganiseerd worden volgens een afgesproken aanpak. Door alle activiteiten, van opening tot afsluiting, volgens een overkoepelend plan uit te voeren, zijn het geen zichzelf staande acties, maar komt het thema echt tot leven en zal de week meer impact hebben.

7. Organiseer verschillende activiteiten en reflectiemomenten tijdens de Week tegen pesten

Kinderen en jongeren zijn allemaal heel verschillend. Daarom zitten er in onze lespakketten enorm diverse werkvormen, zodat elke groep aan de slag kan met het thema: ‘Denk FF na! Als het om geklets gaat’. De activiteiten in de lespakketten zijn pas echt waardevol als je deze combineert met reflectie. Zo ontstaan namelijk inzichten en motivatie om het positieve gedrag voort te zetten. In ons lespakket staan veel reflectievragen om mee aan de slag te gaan. Hieronder lichten we er een aantal uit:

• Hoe was deze werkvorm voor jou?
• Heb je nieuwe inzichten opgedaan?
• Hoe zou deze werkvorm bijdragen aan de sfeer in de groep?
• Kunnen we hieruit goede afspraken met elkaar maken?
• Wat is jouw eigen rol in de groep?
• Hoe kun je een probleem met een ander oplossen?

Daarnaast verzorgen onze Sta Sterk trainers in de Week tegen Pesten met plezier bij jou in de groep een verdiepingsworkshop of gastles voor de kinderen en jongeren. Ook een themabijeenkomst voor ouders of een workshop, training of studiedag voor professionals en/of vrijwilligers behoort tot de mogelijkheden.

 8. Sluit aandachtig de Week tegen Pesten af met een uitgewerkt plan

Een succesvolle Week tegen Pesten verdient een sterk slot, met bijvoorbeeld een korte activiteit in de eigen groep of gezamenlijk. Dit ‘sterke slot’ betekent niet dat de aandacht voor pesten is ‘afgevinkt’. Het einde van de Week tegen Pesten is eigenlijk juist het begin van een goed klimaat waar deze week in is geïnvesteerd. Tijdens de afsluiting van de Week tegen Pesten is het belangrijk om duidelijk te maken dat er doorlopend aandacht blijft voor een veilige omgeving en pesten wordt tegengegaan.

9. Plan een moment in om terug te komen op de Week tegen Pesten en zo doorlopende aandacht te geven aan sociale veiligheid

Wanneer je aan de slag gaat met thema’s in de organisatie waarin eigen ervaringen of die van anderen aangeraakt en/of gedeeld worden, verdient dat nazorg. Kinderen en jongeren gaan ook de nieuwe ervaringen die zij in de Week tegen Pesten hebben opgedaan, verwerken. Het is fijn als ze weten waar ze hiermee terecht kunnen. Daarom is het van belang een duidelijke visuele uiting in de organisatie te hebben met de juiste informatie. Deze kan in de week zelf al gemaakt zijn.

In de periode na een succesvolle Week tegen Pesten, is de meldingsbereidheid hoger. Tegelijkertijd kunnen daar nog drempels bij worden ervaren. Een follow up activiteit of terugkom-moment in de vorm van een gesprek draagt bij aan het wegnemen van deze drempels en het vergroten van de kans dat eerder in beeld gebracht wordt welke kinderen en jongeren zich onveilig voelen. Het is heel belangrijk als er een melding wordt gedaan, deze ook actief op te pakken, wanneer dit niet gebeurt, zal de meldingsbereidheid weer afnemen.

Het vertrouwen in de organisatie en de doorlopende aandacht voor sociale veiligheid wordt gevoed door de follow-ups.

Externe hulp

Niet altijd kan de persoon waar de melding wordt gedaan of de organisatie zelf passende hulp bieden. Zorg dan voor een verwijzing intern of extern naar passende hulp. Ook onze Sta Sterk trainers kunnen hierbij ondersteunen, onder andere door Workshops & antipestprogramma’s. Of kies voor scholing van een interne professional om de mogelijkheden om intern hulp te bieden uit te breiden.

“Op het moment dat onze experts worden ingeschakeld, hebben de professionals en vrijwilligers vaak al veel geprobeerd. Het siert ze dat ze op dit moment de stap nemen om hulp te vragen.” Denk bij externe hulp ook aan (individuele) begeleiding voor kinderen en jongeren, zoals de Sta Sterk training, waar ze leren sterker in hun schoenen te staan, voor zichzelf opkomen en weerbaarder worden. Kijk voor een trainer in jouw omgeving op overzicht Sta Sterk trainers.

Scholing

Werk jij in het onderwijs, de hulpverlening, kinderopvang op de BSO en heb jij passie voor het versterken van sociale veiligheid en weerbaarheid? Zorg dan dat je klaar bent om komend seizoen actief bij te dragen aan sociale veiligheid in groepen en de ontwikkeling van weerbaarheid. Bekijk hier ons opleidingsaanbod en ontdek welke scholing bij jou past. Samen kunnen we pesten voorkomen, tijdig signaleren en aanpakken.