Livestream Bilal: moraalridder, struisvogel of luistervink: welke professional wil jij zijn?

door Inge Coolen – Docent Kenniscentrum Omgaan met Pesten

De mainstream media hebben er de afgelopen dagen vol mee gestaan, de livestream van Bilal Wahib en Oussama Ahammoud waarin Bilal een 12-jarige jongen € 17.000,- aanbiedt om zijn geslachtsdeel te laten zien. De impact is groot vooral omdat het rolmodellen zijn. Ondertussen gaat de nieuwe videoclip van Bilal viral. De meeste volwassenen hebben hier een sterk oordeel over. Jij ook? Hoe zit het eigenlijk met de kinderen en de jongeren? Hoe denken zij hierover? Als (toekomstig) professional in sociale veiligheid zijn dit belangrijke vragen voor jou.

Laat je gedachten er eens over gaan…

Neem even een moment, 2 minuten (of meer als je dat nodig hebt) om je eigen gedachten de vrije loop te laten gaan over deze situatie:

• Wat vind je er zelf van?
• Kinderporno of misplaatste grap?
• Naar wie gaan je gedachten uit? De 12-jarige jongen en zijn familie, Bilal en Oussama en zijn familie, of misschien wel naar allemaal?
• Vind je dat er gestraft moet worden? Waarom en hoe?
• Wat vind je van de boycots?
• Welke impact heeft dit op het slachtoffer en zijn familie?

Verplaats je eens in de kijkers

Laat je gedachten vervolgens eens gaan over de leeftijdsgroep die kijkt naar Bilal. Misschien heb je zelf wel een kind die luistert naar zijn muziek of kijkt naar Teenage boss. Of heb je ervan gehoord via kinderen en jongeren waar je mee werkt.

• Zouden ze in groep 6, 7, of 8 zitten op de basisschool? Welke klassen van het voortgezet onderwijs kijken naar Bilal?
• Wie keken er eigenlijk naar de livestream?
• Wie hebben de beelden allemaal gezien? En door gedeeld, al dan niet geblurd? Een heleboel in ieder geval.
• Heb je enig idee hoe deze kinderen en jongeren erover denken?

Moraalridder, struisvogel of luistervink?

Ik ben benieuwd naar jouw reactie op deze situatie. Ik nodig je uit daarop te reflecteren:

• Wat deed en wat zei je? Met wie sprak je er wel of niet over?
• Heb je vooral jouw mening gedeeld over de actie van Bilal?
• Of heb je vragen aan de kinderen of jongeren gesteld en (zonder oordeel) geluisterd naar hun mening hierover?
• Of heb je er maar niet over gesproken?

De moraalridder deelt zijn of haar mening. De struisvogel vermijdt het gesprek. De luistervink geeft ruimte om te delen. Ik raad je aan een luistervink te zijn of te worden. Door open vragen te stellen, geef je kinderen en jongeren de kans om hardop na te denken en te delen wat in hen omgaat. In gesprek met elkaar en met jou doen ze belangrijke inzichten op, vormen een eigen mening en krijgen de kans te leren van deze situatie. Ze ontdekken wat zij zelf kunnen doen of voor een ander als ze in een soortgelijke situatie komen. Bovendien zullen zij andersom ook met inzichten komen waar je zelf nog niet aan hebt gedacht. Ook zijn ze op deze leeftijd erg gevoelig voor de mening van hun ‘peers’, leeftijdgenoten. Het liefst wil je er dus achter komen hoe zij er met elkaar over praten.

Als je dit gesprek nog niet bent aangegaan of daar juist een krachtig vervolg aan wilt geven, wil ik je graag een paar werkvormen geven:

Vraaggesprek: welke ideeEn leven bij de kinderen en jongeren zelf?

Stel open vragen beginnend met 5W+H, bijvoorbeeld:

• Wie heeft gehoord over de livestream van Bilal waarin hij een jongen heeft gevraagd zijn piemel te laten zien voor geld? (misschien hebben ze de livestream zelf wel gezien)
• Wat vinden jullie ervan?
• Wat vinden jullie van de nieuwsberichten die je erover hebt gehoord?
• Wie vindt € 17.000,- veel geld? (dit lijkt misschien een misplaatste vraag, voor kinderen en jongeren is dit wel een belangrijke, omdat het voor hen heel veel geld is en ze bovendien extra gevoelig zijn voor beloning)
• Wat denk jij dat jij zou doen?

Bij de laatste vraag vermoed ik dat veel kinderen zullen zeggen dat zij dit nooit zouden doen en dat begrijp ik ook. Helaas is de realiteit anders. Het gebied in de hersenen dat gevoelig is voor beloning is rond 15-jarige leeftijd het actiefst. Tel daarbij op dat kinderen in de puberteit extra gevoelig zijn voor groepsdruk en ook nog eens opkijken tegen idolen en niet in de laatste plaats de nog in ontwikkeling zijnde prefrontale cortex (de voorste hersenen) die het mogelijk maken om gevolgen te overzien.  Kortom, ga er maar vanuit dat deze 12-jarige jongen geen uitzondering is geweest, helaas…

Kun je dan helemaal niks doen? Zeker wel!

Pesten en grensoverschrijdend gedrag kun je zien als een groepsprobleem, als de norm in de groep wordt dat dit gedrag onacceptabel is, is de kans op herhaling kleiner. Ik begon mijn blog niet voor niks met mainstream media (lees: volwassenen) en de videoclip die viral gaat (lees: onder kinderen en jongeren). Dé manier om de kans op herhaling kleiner te maken, is door de kinderen en jongeren serieus te nemen, door naar hen te luisteren. Wanneer zij zelf een afweging mogen maken tussen voordelen en risico’s, leren ze dit voor het leven.

Oefening: Als je zijn klasgenoot zou zijn dan…

Laat ze zich voorstellen dat ze bij deze 12-jarige jongen in de klas zitten.

• Wat denken ze dat er gebeurt in de klas? Sta daarbij open voor alle inbreng, aan alleen sociaal wenselijke antwoorden heb je weinig.
• Hoe zou zijn klas deze jongen kunnen helpen?
• Wat zou zijn juf of meester kunnen doen?
• Wat denken ze dat die jongen nodig heeft van zijn klas?

Als bij het bespreken van deze vragen de eigen klas nog niet door de kinderen is genoemd, kun je zelf de brug maken naar de eigen klas en de veranderingen die nodig zijn in deze klas zodat iedereen zich veilig voelt.  Maak concrete en positief geformuleerde afspraken voor het omgaan met elkaar als groep.

Feel Fine Online workshop

Breng het gesprek of de gesprekken ook op het bredere onderwerp ‘Feel Fine Online’. Brainstorm met de kinderen/jongeren samen wat zij nodig hebben om zich prettig te voelen online.

Download het gratis lespakket Feel Fine Online of laat een trainer Omgaan met Pesten komen om een workshop in de klas te geven.

Wil jij zelf kinderen en jongeren kunnen begeleiden om sociaal veiliger te zijn? Kijk dan bij onze opleidingen trainer Omgaan met Pesten en krijg nu de BONUS module Feel Fine Online bij de opleiding gratis erbij, zodat jij straks zelf deze workshop kunt geven.

Wil jij het verschil maken voor deze kinderen en jongeren?

Informatiepakket aanvragen

We bieden ook de opleiding tot anti-pestcoördinator aan. Vraag de opleidingsgids aan.