Het zou je kind maar zijn: slachtoffer van online shaming

door Inge Coolen – Docent Kenniscentrum Omgaan met Pesten

Ik schrok me rot toen ik dit bericht las. Nou ben ik een type dat gevoelig is voor cijfers, dus deze komen dan ook extra hard binnen. Natuurlijk wist ik al dat dit gebeurt en spreken mijn collega’s van Stichting Omgaan met Pesten en ik regelmatig jongeren en ouders die hier de dupe van zijn. Dit zijn heftige verhalen die ook hard binnenkomen en toch hoop ik dan altijd, gelovend in de goedheid van de mens, dat dit een uitzondering is. Dus als ik dan geconfronteerd wordt met harde cijfers, kan ik er niet meer omheen. Hoe werkt dat voor jou?

Alleen al op de berichtendienst Telegram worden elke dag honderden foto’s en video’s geplaatst in zogeheten ‘expose’-groepen met tienduizenden leden. Pointer onderzocht vier van die groepen. Er werden dagelijks 162 seksueel getinte afbeeldingen gedeeld en 102 video’s van jongens en meisjes. Ook werden elke dag telefoonnummers van jongens en meisjes verspreid met als doel hen te pesten of te benaderen voor seks.

Ik vind dat wij als volwassenen de verantwoordelijkheid met z’n allen moeten nemen om kinderen en jongeren hierbij te helpen! Wat vinden jullie? Kan een bedrijf als Telegram zo maar zeggen: “wij zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud”? zoals blijkt uit dit artikel op nos.nl:
Anonieme daders online shaming vaak onbestraft zijn moeilijk te achterhalen

Rol van volwassenen

Dat de politie weinig kan achterhalen, wist ik al en daar kunnen de bedrijven volgens mij een grote rol in spelen. Alleen willen we met z’n allen niet liever dat straffen niet nodig is? Dat we zelf als volwassenen het goede voorbeeld geven en dat we de jeugd kunnen helpen bij hun online morele ontwikkeling? Praat jij al met kinderen en jongeren over online shaming?

Wat kun jij doen? 

• Vraag en luister zonder oordeel. Geef je je mening dan kom je er niet achter wat zij zelf al hebben ontdekt.
• Bespreek concrete voorbeelden en ontdek samen wie in het verhaal een andere keuze hadden kunnen maken en wat de gevolgen van die keuzes zijn.

Pas op voor het shamen van het slachtoffer: als de foto niet was gemaakt en naar het vriendje/vriendinnetje was gestuurd, dan was er geen probleem. Sexting is een onderdeel van de seksuele ontwikkeling en je kunt beter samen ontdekken hoe je dit veilig kunt doen en daarvoor moet je niet veroordelen. Keur je het direct af, dan is er al geen gesprek meer mogelijk.

• Interessante vragen kunnen zijn: Wat had degene die de foto heeft ontvangen kunnen doen? Of bij het verzenden van een telefoonnummer en naam van een ander in een groep? Hoe reageer je als je een bericht krijgt waarin iemand online geshamed wordt? Deel je door, reageer je of zeg je niks?
• Maak ze ervan bewust dat alledrie van de hierboven genoemde reacties de pestsituatie in stand houden dan wel erger maken. Wat kunnen ze dan wel doen?

Kinderen en jongeren gaan op social media als Telegram omdat ze nou juist niet op de vingers gekeken willen worden door volwassenen. Dus ik denk niet dat we het probleem helemaal op kunnen lossen door Telegram te verplichten verantwoordelijkheid te nemen voor de inhoud. Ik denk wel dat alle social media bedrijven samen hun verantwoordelijkheid moeten nemen, want eigenlijk werkt het hetzelfde als bij de kinderen/jongeren: als je het ziet en je doet niks, houd je het probleem in stand en pest je dus eigenlijk mee.

Tijdens het werken met de Sta Sterk methodiek leren wij kinderen en jongeren hoe iedere rol kan bijdragen aan het creëren van een positieve sfeer in de groep door helper te worden. In ons aanbod Feel Fine Online besteden we extra aandacht aan het omgaan met elkaar in de digitale wereld. 

Hoe kun jij als volwassene helper worden? Bij Kenniscentrum Omgaan met Pesten bieden wij opleidingen voor dé professional die het verschil wil maken in sociale veiligheid. Je kunt zelfstandig of binnen je organisatie aan de slag als Sta Sterk trainer of je kunt binnen jouw onderwijsorganisatie je specialiseren als anti-pestcoördinator of je verdiepen in sociale veiligheid binnen de kinderopvang. Kortom, er is voor jou ook een mogelijkheid bij om #verschilmaker te zijn!