Psychologen uit Turkije ontmoeten ‘Anti-pestridder Valentijn’ tijdens studiereis naar Nederland

Op 23 juni 2024 kwamen Nuray Can en Berke Taşcı, twee psychologen uit Turkije, naar Nederland om in samenwerking met Kenniscentrum Omgaan met Pesten een studiereis te maken. Zij deden dit vrijwillig om kennis te vergroten en inzicht te krijgen in de Sta Sterk methodiek, waarmee al ruim 30 jaar duizenden kinderen en jongeren geholpen zijn in Nederland. Beide psychologen zijn enorm gemotiveerd om het welzijn van de kinderen en jongeren in Turkije positief te beïnvloeden.

Proefschrift Kinderrechten aanleiding voor studiereis naar Nederland

Nuray Can ronde haar bacheloropleiding en studie psychologie af aan de Ondokuz Mayıs Universiteit in 2019. Op dit moment volgt zij de masteropleiding Kinderrechten aan de Giresun University en zit zij in haar afstudeerperiode. Ze schrijft haar proefschrift, dat bestaat uit hypothesen gericht op het meten van kinderrechten en slachtofferschap en de gevoeligheid van kinderen voor cyberpesten.

In 2022 is Nuray Can als Psycholoog gaan werken bij het ‘Gynaecologie en Pediatrie Training en Onderzoek Ziekenhuis’ in Giresun. Zij werkt daar samen met Berke op de psychiatrische kliniek in het kinderziekenhuis, dat onderdeel uitmaakt van dit staatsziekenhuis.

Nuray zet therapietechnieken en speltherapie in met kinderen en jongeren. Zij zitten op school, op internet en doen andere sociale activiteiten. Net als in Nederland, heeft ook de jeugd in Turkije positieve en negatieve ervaringen in het omgaan met leeftijdsgenoten, terwijl zij opgroeien.

Ook in Turkije vormt pesten een probleem met grote gevolgen

Nuray Can ontdekte in haar gesprekken dat een deel van de kinderen en jongeren waarmee zij werkt gepest worden. Regelmatig hoort ze over ernstige gevolgen en problemen die daaruit ontstaan zoals depressie, angst en zelfbeschadiging. Ze heeft geprobeerd om samen met haar collega Berke Taşcı onderzoek te doen naar oorzaken van pesten in Turkije. Daar is weinig over bekend. Er bestaat ook geen gestructureerd, wijdverbreid en bekend interventieprogramma tegen pesten in Turkije. Daarom zijn zij verder gaan kijken wat er wordt aangeboden in andere landen om hen heen.

Zo kwamen zij uit bij Mirelle Valentijn, oprichter van Kenniscentrum Omgaan met Pesten in Nederland. Ze ontdekte dat zij koninklijk is onderscheiden en benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Dit vonden Nuray en Berke zo’n inspirerend verhaal, dat ze graag van de kennis en ervaring van deze ‘Anti-pestridder Valentijn’ en haar mederidders wilde leren.

Goedkeuring voor het project binnen het Europees burgersteun programma

Nuray deed een projectaanvraag bij het Europees burgersteunprogramma. De Europese
Unie is opgericht om vrijwillige activisten in Turkije te ondersteunen bij het bieden van ontwikkeling over verschillende sociologische kwesties in Turkije.

De studiereis is geheel belangeloos verzorgd door het Kenniscentrum Omgaan met Pesten en mede mogelijk gemaakt is door de organisatie Civil Think. Deze organisatie ondersteunt de studies van vrijwillige activisten door middel van vertaalondersteuning, hotelkosten, visumkosten en reiskosten.

Dat heeft Nuray Can de kans gegeven om samen met haar collega Berke Taşcı, naar Nederland te gaan. Ze hebben maandenlang uitgekeken naar de ontmoeting met Mirelle, die al meer dan 20 jaar strijdt tegen pesten. In juni 2024 was het dan zover.

Ervaringsdeskundigen uit twee verschillende landen met dezelfde wens

Zowel Mirelle, als Nuray zijn als kind en jongere zelf gepest. Terwijl zij opgroeiden, beide in een ander land binnen Europa, hebben ze zelf ervaren wat de impact van pesten is. Ze hadden zelf destijds graag hulp gehad van deskundige professionals.

Mirelle en Nuray delen dezelfde wens: Alle kinderen en jongeren zouden terecht moeten kunnen bij een goed opgeleide professional. Als we pesten voorkomen, tijdig signaleren en de gevolgen aanpakken, krijgen kinderen en jongeren de kans om, passend bij kinderrechten, veilig op te groeien tot volwassenen die sterk in het leven staan.

Een gevarieerd programma voor de Studiereis

Tijdens de studiereis volgde Nuray en Berke een gevarieerd programma. Zij namen meerdere dagen deel aan thema workshops over de Sta Sterk methodiek en spraken met Sta Sterk trainers. Later in de week ontmoetten ze een Sociale Veiligheidscoördinator op een middelbare school (opgeleid door het Kenniscentrum Omgaan met Pesten) en woonden ze ook een Brugklastraining Stevige Stap in groepsverband bij. Ze sloten hun studiereis af met de feestelijke diploma-uitreiking van de Sta Sterk training, waar ze getuige waren van de groei die de kinderen hebben gemaakt.

De activiteiten in het programma werden verzorgd in het Nederlands, Engels en meerdere keren waren Turkse Tolken aanwezig die vrijwillig meewerkten met de vertalingen. Zij werden o.a. enthousiast gemaakt om bij te dragen vanuit stichting Hakyol in Mijdrecht.

Spel en trauma therapie in Turkije

Nuray en Berke ontmoeten elke dag kinderen en jongeren in verschillende leeftijden op de psychiatrische kliniek in het kinderziekenhuis. Zij zien de kinderen één keer per twee weken voor een individuele afspraak. Ze helpen de kinderen als zij last hebben van bijvoorbeeld angststoornissen, depressie, posttraumatische stressstoornis, dwanggedachten of handelingen. Regelmatig ontstaan deze problemen door pesten.

De hulp die ze hierbij bieden bestaat o.a. uit speltherapie, gebaseerd op het werk van Virginia Mae Axline. Zij was een Amerikaanse psycholoog en een van de pioniers in het gebruik van speltherapie. Daarnaast besteden Nuray en Berke veel aandacht aan trauma’s en ondersteunen bij positieve gedachtenvorming.

Ondanks deze intensieve aanpak merkten zij dat de kinderen en jongeren die in aanraking komen met pestgedrag zich onveilig en onzeker blijven voelen. Dit gevoel ervaart de jeugd met name als zij na de therapie terugkeren in de omgeving, waar anderen over hun grenzen gaan, zoals op school of de sportclub. Het lukt deze kinderen en jongeren niet voldoende om in deze situaties sterk te staan. Daarbij speelt uiteraard de omgeving zelf een grote rol. Omdat er geen duidelijke aanpak is tegen pesten in Turkije, is de angst om pesten bespreekbaar te maken groot. Professionals en vrijwilligers die werken met jeugd hebben weinig kennis van de pestproblematiek en de juiste manieren om daarmee om te gaan.

Workshops Sta Sterk methodiek

In het kenniscentrum verzorgde Mirelle Valentijn themaworkshops voor Nuray Can en Berke Taşcı, waarin zij aan de slag zijn gegaan met de Sta Sterk methodiek. In deze methodiek:

• Is aandacht voor preventie en dat werkt.
• Word pesten als groepsprobleem gezien, waarin verschillende rollen worden aangenomen.
• Hebben we vertrouwen dat iedere ‘rol’ kan bijdragen aan de oplossing.
• Geloven dat de basis van gedrag moet worden aangeleerd.
• Betrekken we netwerk om de jeugdige heen.

In de themaworkshops ervaarden Nuray en Berke hoe zij in Turkije met lichaamstaal als krachtbron kunnen werken. Ze ontdekte op welke manieren zij vaardigheden via drama en psychodrama, toneel en improvisatie kunnen trainen. Ze kregen inzicht, om via het opstellen van poppen op tafel, psycho-educatie te geven aan kinderen en jongeren over de rollen in een groep bij pesten.

Het grootste verschil met de aanpak van Nuray en Berke in Turkije op de psychiatrische kliniek in het kinderziekenhuis, is dat zij vooral gericht zijn op het werken met trauma en de mindset. Nuray en Berke verwachten, dat als zij ook gaan werken met de Sta Sterk methodiek, kinderen en jongeren zich meer veilig voelen in de omgeving waar zij in aanraking komen met pestgedrag. Ze willen het gebruiken van krachtbronnen als lichaamstaal en sociale en weerbare vaardigheden trainen toevoegen aan hun huidige aanpak. De jeugd zal dan meer in staat zijn om zich te laten zien en horen, grenzen aan te geven, hulp durven vragen en pesten eerder melden. Nuray en Berke popelen om als ze weer thuis zijn kinderen en jongeren deelgenoot te maken van hun inzichten die ze hebben opgedaan bij het Kenniscentrum Omgaan met Pesten.

Tot slot verdiepte Nuray en Berke zich samen met ‘Anti-pestridder Valentijn’ in de manier waarop in Nederland via o.a. de Wet sociale veiligheid op school, aandacht voor pedagogische doelen en sociaal emotionele veiligheid in de kinderopvang en een positieve sportcultuur wordt bijdragen aan het voorkomen, tijdig signaleren en aanpakken van pesten. Ze waren onder de indruk van de manier waarop ook in opleidingen voor professionals en aanvullende scholing kennis wordt verspreid over pesten. Het was deze psychologen al snel duidelijk dat er in Turkije nog heel veel te doen is op het gebied van preventie en handelen als pesten plaatsvindt.

Ontmoeting met andere Sta Sterk trainers

 Michanou Selberie ontving Nuray en Berke in KONFIA haar Praktijk voor Jeugdhulp. Michanou werkt als jeugdhulpverlener en Sta Sterk trainer met haar team met kinderen, jongeren en gezinnen. KONFIA staat voor (toe)vertrouwen. Vertrouwen in je eigen persoon en in jouw persoonlijke wilskracht en weerbaarheid. Toevertrouwen omdat iedereen in zijn leven soms tegen moeilijke situaties aanloopt die je wilt delen zodat je er zelf meer inzicht in krijgt.

Bij Michanou maakten Nuray en Berke kennis met de plek die zij heeft gecreëerd in Hilversum waar kinderen zich veilig voelen. Bij KONFIA gaan zij ervan uit dat een kind onderdeel is van een systeem. Daarnaast werken ze vanuit de visie dat hulpvragen van kinderen binnen een gezin nooit op zichzelf staan. Deze moeten in de algehele context worden gezien. Nuray en Berke waren onder de indruk van het contextuele gedachtegoed en oplossingsgericht werken waarmee Michanou met haar team altijd op zoek gaat naar de oplossing voor het kind en gezin.

Charlotte Buys ontving Nuray en Berke in haar Praktijk Flink Kindercoaching in Amersfoort. Charlotte werkt als Sta Sterk trainer en kindercoach. Zij kijkt naar kinderen als unieke personen met eigen kwaliteiten en talenten. Ze werkt vanuit de visie ‘Niemand is zoals jij. En dat is je kracht.’

Charlotte nodigt kinderen uit om eigen talenten in te zetten bij het bereiken van doelen die centraal staan tijdens de begeleiding. Ze heeft zich gespecialiseerd in hulp bij weerbaarheid, omgaan met pesten en faalangst. Met veel plezier heeft ze haar kennis en jarenlange ervaring gedeeld met Nuray en Berke.

Als afsluiting van de ontmoeting heeft Charlotte haar nieuwe ‘Flink bordspel ‘, dat net is uitgekomen, met Nuray en Berke gespeeld. Het Flink bordspel is hét spel om jezelf en elkaar beter te leren kennen. Zo kom je meer met elkaar in verbinding. Dit is één van de talenten waar vanuit Charlotte werkt. Zij vindt het belangrijk om kinderen en ouders meer te verbinden met elkaar als gezin.
Het Flink bordspel kan ook worden ingezet in groepen op scholen, de BSO binnen de kinderopvang en tijdens coach sessies.

Op bezoek bij een Sociale Veiligheidscoordinator op een middelbare school

Önder Anac werkt op het A. Roland Holst College in Hilversum. Hij maakt zich sterk voor preventie en begeleid leerlingen individueel, in groepsverband en heeft contact met ouders. Ook staat hij docenten en mentoren bij met advies, o.a. bij pestproblematiek. Önder volgde in 2024 een opleiding tot Anti-pestcoödinator bij het Kenniscentrum Omgaan met Pesten. Scholen zijn in Nederland sinds 1 augustus 2015 verplicht te voldoen aan de wet Sociale Veiligheid op School. De wet regelt dat scholen zich inspannen om pesten tegen te gaan en de sociale veiligheid op school verbeteren. Önder geeft invulling aan de taken vanuit de Wet Sociale Veiligheid op school. Hij coördineert het sociaal veiligheidsbeleid en pestprotocol en is aanspreekpunt pesten.

Tijdens het bezoek aan Önder kregen Nuray en Berke een indruk van de manier waarop in het onderwijs in Nederland op verschillende manieren wordt gewerkt aan het tegengaan en aanpakken van pestgedrag. Önder werkt intensief samen met het zorgteam op school en bracht de twee psychologen met het zorgteam en een leerling in contact. Deze ontmoetingen op het A. Roland Holst College met de verschillende professionals die zij hebben gesproken gaf stof tot nadenken.

Meedraaien met de Brugklastraining training Stevige Stap

De brugklastraining Stevige Stap is bedoeld voor kinderen van groep 8 die opzien tegen de brugklas. Zij nemen deel aan de training omdat ze minder sociaal vaardig en minder weerbaar zijn. Ook kinderen met weinig zelfvertrouwen of angst voor of door pesten op het voortgezet onderwijs kunnen baat hebben bij de training.

Bij Mirelle Valentijn volgen de kinderen vijf lessen Stevige Stap voor de zomervakantie en vijf lessen na de zomervakantie als zij gestart zijn op de nieuwe school. Samen met twee Turkse Tolken namen Nuray en Berke deel aan les vijf. Het was voor hen indrukwekkend om te zien hoe er binnen de groep van negen kinderen uit groep 8 werd gediscussieerd over het verschil tussen plagen en pesten, het belang van grenzen bij jezelf en een ander herkennen en aangeven.

In diverse drama oefeningen en rollenspelen werd getraind met het Sta Sterk punt zeggen waar je last van hebt en reageren als iemand last heeft van jou. Nuray en Berke deden enthousiast aan de oefeningen mee en het bleek nog best een uitdaging om de sterke lichaamstaal en Sta Sterk punten toe te passen als je door iemand wordt achternagelopen. In de training werd ook gewerkt met de situaties die ontstonden in het contact en de interactie tussen de kinderen onderling. Zij zijn zelf meer geneigd om kordaat en streng te reageren op onrustig gedrag om orde te houden. In het nagesprek ontdekte zij met Mirelle, wat de kracht is van kinderen ruimte geven om te leren van de situatie die zich voordoet en zich daar over durven uit te spreken naar elkaar en verschillende gedachten, gevoelens en meningen te delen. Juist die ervaring nemen de kinderen mee naar de situaties buiten de training om een transfer te maken van het geleerde.

Na de Stevige Stap training voelen de kinderen zich meer zelfverzekerd in nieuwe situaties en vinden ze gemakkelijker hun weg in het voortgezet onderwijs. Ze maken letterlijk een Stevige stap. Nuray en Berke hebben er vertrouwen in dat dit voor elkaar gaat komen met deze negen kinderen.

Getuige van groei tijdens de diploma-uitreiking van de Sta Sterk training

Vanaf april t/m juni kwamen kinderen uit groep 4 t/m 7 van basisscholen uit onze gemeente bij elkaar om deel te nemen aan de Sta Sterk training. De laatste dag van de training werd afgesloten met een feestelijke diploma-uitreiking in het bijzijn van ouders, broers & zusjes, opa’s en oma’s en Nuray Can en Berke Taşcı. Berivan, leerling van Basisschool Willespoort in Wilnis, vervulde de rol van tolk. Met haar 10 jaar zorgde zij dat de psychologen uit Turkije alles konden volgen.

De kinderen van de Sta Sterk training lieten verschillende oefeningen en spelvormen uit de training zien aan de gasten en toetsten kennis rond weerbaarheid. Zo werd er geoefend met sterk staan, opkomen voor jezelf door het geven van je eigen mening of zeggen waar je last van hebt, sterk weglopen en positief denken. De gasten werden voor verschillende opdrachten uit het publiek gehaald en mochten actief meedoen en oplossingen bedenken en uitproberen.

Het vieren van de groei die de kinderen zelf en met elkaar hebben doorgemaakt is belangrijk. Net als elk kind in het zonnetje zetten. Dat draagt, zeker te midden van een groep mensen die belangrijk voor hen zijn, bij aan het verankeren van de ontwikkeling die zij hebben doorgemaakt.

Toen was het tijd voor het officiële gedeelte. De kinderen werden toegesproken door de trainer. Eén voor één mochten de kinderen het diploma in ontvangst nemen. Als aandenken aan de training kregen zij een Sta Sterk sleutelhanger cadeau.

Mirelle Valentijn kijkt terug op een geslaagde training en deze internationale diploma-uitreiking: “Wat een enthousiaste groep kinderen om mee te werken. Nuray, Berke en Berivan hoorde er deze afsluitende bijeenkomst helemaal bij. Als je samen met anderen mag ontdekken hoe kunt omgaan met lastige situaties schept dat een bijzondere band”.

De ontmoeting met ‘Antipestridder Valentijn’ krijgt een vervolg

Nuray Can gaat de komende periode haar proefschrift over slachtofferschap en de gevoeligheid van kinderen voor cyberpesten afronden. De kennis en ervaring die zij heeft opgedaan tijdens de studiereis in Nederland met de Sta Sterk methodiek neemt zij hierin mee.

Tijdens deze inspirerende studiereis zijn ideeën ontstaan voor een tweede projectaanvraag via het Civil Think EU programma. Nuray Can en Berke Taşcı zouden heel graag samen met collega’s de volledige opleiding tot Sta Sterk trainer volgen, zodat zij ook in Turkije de Sta Sterk training kunnen geven. Kinderen en jongeren verdienen het dat er ook in Turkije meer aandacht komt voor het voorkomen, tijdig signaleren en aanpakken van pesten. Daarnaast zouden zij graag een conferentie organiseren om meer aandacht te vragen voor de strijd tegen pesten in Turkije.

Wat de toekomst brengt gaat weten Nuray en Mirelle nog niet. Wat zij wel zeker weten is dat zij niet voor niets op elkaars pad gekomen zijn. Als ervaringsdeskundigen met pestgedrag en als professional willen zij samen het goede doen met de pijn van toen en de strijd tegen pesten internationaal voortzetten.